De term ‘haptonomie’ heeft zijn oorsprong in de studie van het menselijk gevoel en gevoelsleven. In onze maatschappij wordt de nadruk vaak gelegd op denken en handelen, waardoor het vermogen om te voelen soms verloren kan gaan in de drukte van het dagelijks leven. Door ons bewuster te worden van de gevoelens die onze gedachten en gedragingen sturen, kunnen we beter in staat zijn om alternatieve, meer passende keuzes te maken. Keuzes die te maken hebben met onze werkzaamheden, ontspanning en zelfs voor (top)sporters.
Haptonomie uitgelegd
Haptonomie is een benadering in de fysiotherapie die de nadruk legt op de interactie tussen de therapeut en de patiënt door middel van aanraking. Het richt zich op het bevorderen van het bewustzijn en de ontwikkeling van iemands emotionele beleving. Door middel van aanraking is het mogelijk om opnieuw verbinding te maken met de emoties die in het lichaam zijn opgeslagen. Eventuele blokkades kunnen zichtbaar worden en spieren kunnen zich verder ontplooien.
Het is een benadering die wordt toegepast wanneer er klachten optreden die verband houden met een verstoorde balans tussen emoties, gedachten en acties. Wanneer deze elementen harmonieus samenkomen, ervaart een persoon zijn optimale welzijn en voelt hij zich comfortabel in zijn eigen huid. Binnen de haptonomie staat het verkennen van aanraking, tactiele sensaties, direct fysiek contact, en de ontwikkeling van het tastgevoel centraal, evenals het onderzoeken van lichaamshoudingen, bewegingen en gebaren.
Haptonomie richt zich op het bevorderen van het ‘gevoelsvermogen’, waardoor klachten kunnen verminderen of beter beheersbaar worden. Het helpt mensen om zich opnieuw bewust te worden van hun innerlijke gevoelens en bevordert het besef van hun lichaam en zelf.
Wanneer is haptonomie noodzakelijk?
Haptonomie kan belangrijk zijn in verschillende situaties, waaronder: aanhoudende pijn, moeite met slapen, overmatige stress, uitputting, klachten gerelateerd aan stress en burn-out, hyperventilatie, gevoelens van angst, en hoofdpijnklachten. Maar ook in gevallen waar klachten niet goed omschreven kunnen worden, kan haptonomie aanzienlijke verheldering bieden. Dit geldt zowel tijdens als na de zwangerschap en in stressvolle perioden bij relatieproblemen, werkgerelateerde kwesties, examenperiodes en in de topsport.
Wat is de rol van een haptonoom en welke voordelen brengt het met zich mee?
Wanneer je je niet optimaal voelt, merk je dit doorgaans snel genoeg. Het kan leiden tot diverse klachten, vaak als gevolg van een verstoorde harmonie tussen je gevoelens, gedachten en acties. Een haptonoom staat klaar om je te begeleiden bij het interpreteren van de signalen die je lichaam je geeft. Het hoofddoel hiervan is om in contact te treden met je eigen gevoelens en, bijgevolg, met jezelf. Onder de begeleiding van een haptonoom werk je bewust aan het identificeren van je gevoelens, het lokaliseren van hun oorsprong, en het scheppen van helderheid voor jezelf.
Dit alles met als uiteindelijke doel om de balans tussen lichaam en geest te herstellen.
Hoe een haptonoom te werk gaat
Een haptonoom hanteert een benadering waarbij aanrakingen, oefeningen en gesprekken worden ingezet om je te helpen (her)ontdekken hoe je naar je eigen lichaam kunt luisteren. Dit proces omvat vaak lichamelijk contact tussen de cliënt en de behandelaar, wat als volstrekt normaal wordt beschouwd. Door middel van gerichte aanrakingen wordt getracht om je opnieuw te laten voelen en te leren hoe je met bepaalde klachten kunt omgaan. De klachten waarvoor je een beroep kunt doen op een haptonoom omvatten onder andere:
- Chronische pijn
- Stress
- Onverwerkte of traumatische ervaringen
- Hyperventilatie
- Relationele problemen
Het wetenschappelijke bewijs voor de effectiviteit van deze vorm van alternatieve geneeskunde is beperkt, met uitzondering van situaties waarbij angst voor de bevalling kan verminderen. Toch kan het welzijn van individuen met bovengenoemde klachten er baat bij hebben. Het is bekend dat een haptonoom een mogelijke oplossing kan bieden voor deze problemen.
Zintuiglijke gewaarwording en de tastzin
Een veelvoorkomend begrip in de wereld van haptonomie is “voelen”, en dit is begrijpelijk, aangezien voelen een centrale rol speelt. Als ongeboren baby ontwikkelt zich als eerste zintuig de tastzin. Tastzin zorgt ervoor dat de ervaren aanrakingen, zoals liefdevolle genegenheid, een verbinding tot stand brengen met je innerlijke gevoelens. Deze warme en liefdevolle aanraking draagt bij aan het gevoel van welkom zijn. Alles wat je als kind later ervaart op het gebied van zien, horen, ruiken en proeven wordt opgeslagen en draagt uiteindelijk bij aan jouw identiteit en persoonlijkheid.
Wanneer de ontwikkeling van jouw gevoelens schade heeft opgelopen, zowel fysiek als emotioneel, heeft dit uiteindelijk invloed op jouw algemeen welzijn en geluk.
Uiteindelijk haptonomie versus haptotherapie: Wat is het verschil?
Wanneer je de wereld van haptonomie verkent, kom je al snel haptotherapie tegen. Het onderscheid tussen haptonomie en haptotherapie ligt in de opleidingsachtergrond van de beoefenaars. Een haptonoom heeft een basisopleiding gevolgd, terwijl een haptotherapeut een hbo-opleiding heeft afgerond en daarmee het recht heeft om zichzelf een zorgverlener te noemen. Bovendien is een haptotherapeut doorgaans aangesloten bij een beroepsvereniging, terwijl dit voor een haptonoom niet noodzakelijk is.